Komunikacja werbalna i niewerbalna

Czym jest komunikacja?

Nie ma jednej konkretnej definicji, która precyzyjnie i jednoznacznie określiłaby, co kryje się pod pojęciem komunikacja. Najczęściej jest określana procesem wymiany informacji. Odbywa się on za pomocą słowa mówionego, pisanego, a także mowy ciała i symboli.

Ponadto komunikacja nie polega tylko na wypowiadaniu i przekazywaniu konkretnych informacji. Do tego procesu zaliczamy również przekazywanie myśli, uczuć czy woli. Można powiedzieć, że komunikacja polega na tworzeniu komunikatu, który nadajemy do drugiej osoby, a także odpowiedniej jego interpretacji.

Komunikację dzielimy na cztery rodzaje, takie jak:

• interpersonalna,
• intrapersonalna,
• pośrednia,
• społeczna.

Komunikacja interpersonalna to proces wymiany informacji pomiędzy dwiema jednostkami. Komunikacja intarpersonalna, natomiast, dotyczy dialogu prowadzonego samemu ze sobą, jak na przykład wewnętrzny monolog. Komunikacja pośrednia obejmuje wszelkie formy wymiany informacji za pośrednictwem komputera, listów czy telefonu. Natomiast komunikacja społeczna ma miejsce, gdy w rozmowie uczestniczy większa grupa osób.

Przeczytaj na blogu:

Jak usprawnić komunikację w zespole projektowym?

Aktywne słuchanie – czym jest? Techniki i przykłady

Bariery komunikacyjne – co przeszkadza w skutecznej komunikacji?

Na czym polega komunikacja niewerbalna?

W ostatnim czasie poświęca się wiele uwagi na analizę komunikacji niewerbalnej polityków, osób publicznych czy zabierających głos podczas wystąpień publicznych. Jest takie powiedzenie, że pierwsze wrażenie jest najważniejsze, zarówno w sferze relacji damsko-męskich, rozmowy o pracę czy rozmów biznesowych.

Czym jest komunikacja niewerbalna? Najprościej określa się ją jako mowę ciała i proces porozumiewania się bez słów. To ogół gestów i niewerbalnych komunikatów, które odbiorca bez problemu potrafi zinterpretować i zrozumieć. Informują nas o emocjach nadawcy wypowiedzi, jego intencjach oraz oczekiwaniach względem odbiorcy.

Po niewerbalnych aspektach, sposobie prezentacji, wypowiedzi czy wyglądzie fizycznym odbiorca jest w stanie określić nasz status społeczny, pochodzenie oraz wykształcenie. Znając odpowiednie techniki jesteśmy w stanie opanować wszystkie tajniki dobrej komunikacji niewerbalnej. Należy pamiętać, że taka forma komunikacji czasem może zadziałać na naszą korzyść lub niekorzyść.

Komunikacja niewerbalna odgrywa istotną rolę podczas prowadzenia negocjacji. Od naszej mowy ciała może zależeć czasem nawet sukces danego przedsięwzięcia. Jeśli zauważmy, że druga osoba unika kontaktu wzrokowego, przeważnie oznacza to, że jest z nami nieszczera. Gesty niekontrolowane natomiast będą świadczyć o zdenerwowaniu i braku pewności siebie.

Przeczytaj na blogu:

Komunikacja interpersonalna – czym jest? Na czym polega dobra komunikacja?

Kompetencje miękkie – kluczowe umiejętności dla sukcesu zawodowego i osobistego

W stresujących sytuacjach najczęściej zakładamy włosy za ucho, aby zapanować nad ruchem rąk. Patrząc na rozmówcę nie możemy skupić wzroku. Krótko mówiąc, wszystkie tego typu formy związane z gestykulacją są elementami komunikacji niewerbalnej.

W przypadku komunikacji niewerbalnej wyróżnia się jej cztery formy:

• mimikę twarzy,
• kinezjetykę,
• proksemikę,
• parajęzyk.

W przypadku mimiki twarzy należy zwrócić uwagę m.in. na unikanie kontaktu wzrokowego, ale i zbyt długie patrzenie na rozmówcę, zaczerwienienie, nienaturalny ruch gałek ocznych, marszczenie brwi lub czoła.

Kinezjetyka obejmuje cały wachlarz gestów, takich jak pozycja własnego ciała, świadomość własnych zachowań niewerbalnych, sposób zachowania podczas powitania lub pożegnania.

Proksemika wiąże się z odległościami, jakie nadawca zajmuje względem odbiorcy. Wyróżnia się tutaj cztery strefy: intymną, publiczną, społeczną, osobową.

Parajęzyk koncentruje się przede wszystkim na intonacji głosu, płynności wypowiedzi czy różnego rodzaju przejęzyczeniach.

Przeczytaj na blogu: Komunikacja niewerbalna — czym jest? Jak ważny jest język ciała?

Najważniejsze sfery otaczające ciało człowieka. Jak wpływają na komunikację niewerbalną?

Podczas komunikacji niewerbalnej ważne są gesty, mimika twarzy oraz postawa ciała. Podczas kontaktu z drugą osobą może nas zdradzić uśmiech, rozszerzone źrenice, dystans fizyczny czy zwykłe westchnienie. Po naszym zachowaniu i obserwacji poszczególnych części ciała odbiorca będzie umiał określić nasze zamiary oraz postawę.

Dlatego w sytuacji, kiedy ograniczamy dystans fizyczny, uśmiechamy się i jesteśmy gotowi, aby dotknąć drugą osobę, okazujemy swoją sympatię. Z kolei pokazywanie otwartych dłoni, szerokie gesty czy przytulanie się są sygnałem świadczącym o zaufaniu.

Kiedy zauważymy, że rozmówca przekracza naszą intymną przestrzeń, posługuje się rozkazującym tonem, to zdecydowanie mamy do czynienia z postawą dominacji i władzy. Natomiast atak, agresja, groźny wyraz twarzy mogą oznaczać gotowość do walki.

Dowiedz się więcej na szkoleniach:

Komunikacja w zakładzie produkcyjnym

Na czym polega komunikacja werbalna?

Podstawową formą przekazywania informacji za pomocą słów jest komunikacja werbalna. Może się ona odbywać podczas bezpośredniej rozmowy, ale także z pomocą innych kanałów niż język mówiony, np. książki, gazety, listu.

Kluczową rolę w komunikacji werbalnej odgrywa sposób wypowiedzi, ton głosu, jego barwa, określone akcentowanie wyrazów i odpowiednie pauzy podczas mówienia. Ważny jest sposób dobierania słów, płynność przekazywania informacji, szybkość mowy, modulowanie głosem. Odpowiednia wiedza i umiejętności z zakresu znajomości komunikacji werbalnej mogą przyczynić się do tego, że będziemy postrzegani jako osoby elokwentne i kompetentne.

Pionowa i pozioma komunikacja werbalna

W komunikacji werbalnej wyróżnia się jeszcze podział na komunikację pionową i poziomą. Pierwsza z nich związana jest z przekazywaniem informacji od zarządu do niższych działów. Inaczej moglibyśmy to określić komunikacją na poziomie przełożony-podwładny. Ważną rolę odgrywają w tym przypadku menadżerowie i kierownicy, którzy powinni mieć odpowiednio rozwinięte umiejętności komunikacji, zarówno na poziomie języka mówionego, jak i pisanego.

Natomiast komunikacja pozioma zachodzi pomiędzy pracownikami, którzy zajmują podobne stanowiska. Mogą pracować w tym samym dziale lub w innych, ale pod względem hierarchii w schemacie organizacyjnym danej firmy zajmują takie samo miejsce.

Czym cechuje się efektywna komunikacja werbalna?

Może się wydawać, że komunikacja werbalna nie ma przed nami żadnych tajemnic. Każdy przecież codziennie formuje i wypowiada setki komunikatów. Jednak najważniejsze jest, aby nasza komunikacja werbalna była efektywna.

Na czym ona polega? Na takim sposobie przekazywania informacji, aby odbiorca zrozumiał intencje nadawcy. Ma ona na celu zachęcić odbiorcę do działania, zbliżonego do oczekiwanego przez nadawcę. Na efektywność komunikacji wpływają przede wszystkim odpowiednie umiejętności komunikacyjne, doświadczenie społeczne, kulturowe oraz postawa.

Dowiedz się więcej na szkoleniach:

Komunikacja menedżerska

Komunikacja międzykulturowa w biznesie

Komunikacja inkluzywna – jak budować kulturę włączającą na co dzień

Należy pamiętać, że im większe będą różnice pomiędzy odbiorcą i nadawcą, tym mniejsze będą szanse na powodzenie takiej komunikacji. Dlatego często podkreśla się, że ważną rolę w procesie komunikacji odgrywa koncentracja i umiejętność słuchania. Tylko wtedy będziemy mogli mówić o właściwym zrozumieniu przekazywanych wiadomości.

Komunikacja werbalna i niewerbalna – która ma większe znaczenie?

Komunikacja werbalna i niewerbalna są tak samo ważne w procesie przekazywania informacji. Odgrywają bardzo ważną rolę w kontaktach międzyludzkich. W latach 60. amerykański psycholog Albert Mehrabian starał się udowodnić swoimi badaniami, że proces komunikacji w aż 55% składa się z komunikacji niewerbalnej, 38% to barwa głosu, a jedynie 7% to treść wypowiedzi.

Należy jednak zaznaczyć, że proces komunikacji prowadzony jest na różnych poziomach i odbywa się w różnych okolicznościach, sytuacjach. Dlatego nie można jednoznacznie przypisać większego znaczenia komunikacji niewerbalnej. Z całą pewnością możemy natomiast potwierdzić, że komunikacja sama w sobie jest skomplikowanym procesem, w którym każde wypowiedziane słowo może mieć taką samą moc, jak drobny gest czy dotyk.

Czy można poprawić jakość komunikacji?

Nie każdy rodzi się mówcą i od razu wie, jakie techniki i metody zastosować, aby komunikacja, zarówno werbalna, jak i niewerbalna, były rozwinięte na wysokim poziomie. Czy można poprawić jakość komunikacji? Oczywiście, że tak! W przypadku komunikacji werbalnej należy używać słownictwa dostosowanego do poziomu odbiorców, ułożyć sobie plan wypowiedzi, formułować zwięzłe komunikaty.

Dowiedz się więcej na szkoleniach:

Komunikacja i budowanie trwałych relacji

Komunikacja oparta na szacunku i zaufaniu

Komunikacja pisemna

Praca zdalna – komunikacja, planowanie czasu i narzędzia

Jak poprawić komunikację niewerbalną? Najlepiej obserwować inne bardziej doświadczone osoby podczas publicznych wystąpień. Do tego popracować nad inteligencją emocjonalną i rozumieniem emocji, a także zachować równowagę pomiędzy komunikacją werbalną i niewerbalną.

Bardzo dobrym rozwiązaniem, które pomoże poprawić umiejętności komunikacyjne, jest skorzystanie z kursów i szkoleń związanych z komunikacją werbalną i niewerbalną. W CERTES prowadzimy szkolenia z zakresu efektywnej i asertywnej komunikacji oraz doskonalenia efektywności osobistej.

Dowiedz się więcej na szkoleniu: KOMUNIKACJA 4.0

Dzięki naszym szkoleniom opanujesz wszystkie niezbędne umiejętności, poznasz skuteczne techniki i metody używania przestrzeni interpersonalnej. Przekonasz się, że komunikacja niewerbalna służy, podobnie jak werbalna, do przekazywania ważnych informacji, choć czasem ukrytych w drobnych gestach.

Zapraszamy do zapoznania się z pełną ofertą szkoleń, kursów i webinariów w CERTES – jednej z najlepszych firm szkoleniowo-doradczych w Polsce!