Komunikacja niewerbalna — czym jest? Jak ważny jest język ciała?

Komunikacja niewerbalna jest nieodłącznym elementem codziennych kontaktów międzyludzkich. Odgrywa niezwykle ważną rolę w przekazywaniu informacji, wyrażaniu emocji i budowaniu relacji. 

Sprawdź jak mimika, postawa ciała, intonacja i inne zachowania niewerbalne odczytywać, a także, jak je wysyłać do odbiorcy. Przekonaj się, że zdolność odczytywania i prawidłowego interpretowania tych sygnałów może znacznie ułatwić porozumiewanie się w różnych kontekstach społecznych.

Komunikacja niewerbalna — co to?

Komunikacja niewerbalna przyczynia się do przekazywania informacji bez użycia słów. To szeroka forma komunikacji złożona między innymi z gestów, postawy ciała czy kontaktu wzrokowego, które przekazują intencje, wyrażają emocje oraz budują atmosferę komunikacyjną. Opanowanie komunikacji niewerbalnej pozwala na interpretowanie gestów, mowy ciała i mimiki, a tym samym na lepsze rozumienie intencji rozmówcy, nawet gdy słowa nie są przez niego wypowiadane. Unikanie kontaktu wzrokowego, nieśmiałość, dystans fizyczny są elementami, które również wpływają na interpretację sygnałów niewerbalnych.

Mając świadomość różnorodności komunikacji niewerbalnej, rozmówca może efektywniej przekazywać swoje myśli, a także lepiej rozumieć, co druga strona chce przekazać.

Przeczytaj na blogu:

Efektywna komunikacja. Najważniejsze zasady skutecznej komunikacji

Komunikacja międzykulturowa — dlaczego jest ważna?

Bariery komunikacyjne – co przeszkadza w skutecznej komunikacji?

Co obejmuje komunikacja niewerbalna?

Komunikacja niewerbalna obejmuje szeroki zakres elementów: 

• Mowa ciała — gesty, postawa ciała, ruchy rąk, ramion, nóg i innych części ciała.
• Mimika — wyrażanie emocji poprzez ruchy mięśni twarzy, takie jak uśmiech, marszczenie brwi czy uniesienie kącików ust.
• Kontakt wzrokowy — skupienie wzroku na rozmówcy, utrzymywanie lub unikanie kontaktu wzrokowego.
• Ton głosu — intonacja, tempo i modulacja dźwięku podczas mówienia.
• Dotyk — fizyczny kontakt, taki jak uścisk dłoni, przytulenie, delikatne puknięcie.
• Gestykulacja — ruchy rękami i dłońmi podczas rozmowy.
• Pozycja ciała — sposób, w jaki osoba stoi lub siedzi, może świadczyć o pewności siebie, nieśmiałości czy byciu zrelaksowanym.
• Dystans fizyczny (proksemika)  – odległość fizyczna między rozmówcami wyrażająca poziom bliskości czy dystansu emocjonalnego.
• Płynność mówienia (paralingwistyczne)  – sposób, w jaki ktoś mówi, obejmujący płynność, melodyjność, akcenty i przerwy.
• Źrenica — zmiany rozmiaru źrenic mogą odzwierciedlać emocje lub poziom zainteresowania.
• Wyraz twarzy — całokształt ekspresji twarzy, łącznie z mimiką, oczami i uśmiechem.
• Westchnienia — dźwięki wydawane podczas oddychania mogą wyrażać znużenie, zadowolenie lub inne emocje.
• Wygląd fizyczny — ubiór, fryzura, makijaż, ogólny wygląd zewnętrzny, który może przekazywać pewne informacje.
• Ogólna postawa i reakcje – kiwanie głową, mruganie czy kiwanie nogą.

Dowiedz się więcej na szkoleniach:

Komunikacja i współpraca w zespole wielopokoleniowym

Efektywna komunikacja ułatwiająca współpracę – Extended DISC®

Najpopularniejsze przykłady komunikacji niewerbalnej

Gesty, postawa ciała i różne zachowania przekazują różnorodne znaczenia w zależności od kontekstu. 

• Skłanianie się do przodu jest często oznaką zainteresowania, aktywnego słuchania i zaangażowania w rozmowę. Cofanie się może wskazywać na chłód lub brak zainteresowania.
• Energetyczna gestykulacja może dodawać wyrazistości przekazowi, podczas gdy ograniczone ruchy rąk mogą sugerować zimną lub kontrolowaną postawę.
• Siła uścisku dłoni może przekazywać pewność siebie, dominację lub wręcz przeciwnie – nieśmiałość i brak pewności siebie.
• Chociaż unikanie kontaktu wzrokowego może wynikać z nieśmiałości, to w niektórych sytuacjach może być postrzegane jako brak szczerości lub próba ukrycia czegoś.
• Kiwanie głową potwierdza zrozumienie lub zgodę, ale zbyt częste kiwanie może wywoływać wrażenie przerywania lub braku zaangażowania.
• Marszczenie brwi oznacza zazwyczaj zdziwienie, zaniepokojenie lub niezrozumienie, jednak w niektórych przypadkach może być także oznaką koncentracji.
• Skrzyżowane nogi mogą świadczyć o zamknięciu, natomiast ustawienie nóg w kierunku rozmówcy może wskazywać na otwartość i zaangażowanie.

Przeczytaj na blogu:

Zasady savoir-vivre. Zasady dobrego zachowania przy stole i w biznesie

Komunikacja niewerbalna, jakie pełni funkcje?

Komunikacja niewerbalna uzupełnia przekazy słowne, dodając do nich dodatkowe warstwy znaczeniowe. Wśród najważniejszych funkcji mowy niewerbalnej to:

• Wyrażanie emocji — mimika, gesty, ton głosu czy postawa ciała pozwalają nam eksponować emocje bez konieczności formułowania ich słownie.
• Kontrola i regulacja interakcji — pomaga w regulowaniu tempa rozmowy, określaniu, kiedy należy zacząć lub zakończyć wypowiedź, a także w sygnalizuje zmiany tematu.
• Poprzez aktywną gestykulację, zmiany intonacji czy wyrazistą mimikę możemy utrzymać uwagę rozmówcy.
• Proksemika, czyli studiowanie odległości między ludźmi, odgrywa istotną rolę w komunikacji niewerbalnej. Określa, czy sytuacja wymaga bliskości, czy dystansu fizycznego, co wpływa na percepcję relacji.
• Postawa ciała, gesty i mimika są doskonałym narzędziem do wyrażania intencji oraz postaw wobec rozmówcy i tematu rozmowy.
• Wykorzystywanie kontaktu wzrokowego, uścisku dłoni czy innych form komunikacji niewerbalnej pomaga w nawiązywaniu i budowaniu relacji międzyludzkich.
• Komunikacja niewerbalna obejmuje także kody kulturowe, które różnią się między społecznościami. Znajomość tych kodów jest istotna, by skuteczniej komunikować się w różnych środowiskach.
• Odpowiednia gestykulacja, kiwanie głową czy utrzymanie kontaktu wzrokowego może sygnalizować zrozumienie i uwagę w trakcie rozmowy.
• Pozwala podkreślić i uwydatnić najważniejsze elementy przekazywanej informacji, co pomaga w lepszym zrozumieniu treści.

Dowiedz się więcej na szkoleniach:

Komunikacja i budowanie trwałych relacji

Komunikacja oparta na szacunku i zaufaniu

Jak poprawnie odczytywać język ciała i komunikaty niewerbalne?

Odczytywanie języka ciała i komunikatów niewerbalnych to umiejętność, która może znacznie zwiększyć skuteczność komunikacji interpersonalnej. 

• Odczytywanie języka ciała zawsze wymaga uwzględnienia kontekstu. Pod uwagę powinny być brane okoliczności, miejsce, sytuacja oraz cała gama komunikacyjnych elementów.
• Zamiast koncentrować się na pojedynczych gestach, zwracaj uwagę na ich kombinację. 
• Zmiany w języku ciała mogą dostarczyć niezwykle ważnych informacji. Jeśli ktoś nagle zmienia postawę, gestykulację lub ton głosu, może to sygnalizować zmianę myśli, emocji lub postawy.
• Sprawdź, czy komunikaty niewerbalne są zgodne z tym, co mówi rozmówca. Niezgodności między słowami a językiem ciała mogą wskazywać na ukryte intencje, nieświadome emocje lub próby manipulacji.
• Kody kulturowe wpływają na interpretację języka ciała. Co jest uznawane za przyjazne w jednej kulturze, może być uważane za niegrzeczne w innej. Warto zrozumieć te różnice. 
• Warto obserwować, czy język ciała jednostki jest zgodny z językiem ciała reszty grupy. Czasem jednostka może wyrażać coś innego niż grupa jako całość.
• Samoświadomość w zakresie własnych gestów, mimiki i postawy pozwala lepiej zrozumieć, jakie sygnały wysyłasz innym. Dbaj o to, aby Twoje komunikaty niewerbalne były zgodne z przekazem werbalnym.
• Obserwuj, jak rozmówca reaguje na Twoją mowę ciała. Jeśli zauważysz, że ktoś reaguje inaczej, niż oczekiwałeś, zastanów się nad możliwą przyczyną.
• Każdy człowiek jest inny, więc istnieją różnice indywidualne w interpretacji języka ciała. Nie wszyscy wyrażają emocje czy intencje w taki sam sposób.
• Empatia pozwala lepiej zrozumieć, jakie uczucia lub myśli mogą kierować daną osobą. Staraj się widzieć sytuację z jej perspektywy.

Przeczytaj na blogu: Aktywne słuchanie – czym jest? Techniki i przykłady

Komunikacja niewerbalna w biznesie — naucz się ją wykorzystywać!

Umiejętność wykorzystywania języka ciała w kontekście biznesowym może przynieść liczne korzyści. Dlatego też coraz popularniejsze stają się profesjonalne szkolenia z zakresu komunikacji niewerbalnej.

W trakcie specjalistycznych szkoleń biznesowych uczestnicy zdobywają praktyczną wiedzę na temat roli różnorodnych elementów komunikacji niewerbalnej w kontekście biznesowym. Szkolenia te prowadzone są przez doświadczonych trenerów, którzy dzielą się praktycznymi narzędziami, strategiami i technikami, umożliwiając uczestnikom skuteczne wykorzystanie wiedzy w różnych sytuacjach zawodowych: wiedzą, jak świadomie kierować językiem własnego ciała w trakcie prezentacji, negocjacji, spotkań biznesowych czy interakcji z klientami. Dowiadują się też, jakie gesty mogą wspomagać przekaz werbalny, a jakie mogą wprowadzać nieporozumienia. 

Dowiedz się więcej na szkoleniu:

Trening asertywności

Efektywna komunikacja w biznesie

Ćwiczenia praktyczne pomagają w nawiązywaniu relacji z innymi nie tylko za pomocą słów, ale także w wyniku czytania języka ciała innych osób oraz dostosowywania swojego własnego zachowania do różnych sytuacji biznesowych.