Rodzaje metod nauczania

• Czym różnią się pojęcia webinar, szkolenie zdalne, e-learning, d-learning, blended learning, webcast, podcast i wiele innych?
• Jak nie zgubić się w gąszczu otaczających nas pojęć i znaleźć wspólny język z realizatorem?
• Jaką formę nauczania wybrać, aby szybko i skutecznie pozyskać oczekiwane umiejętności?

Mam nadzieję, że ten artykuł, choć w części odpowie na te i inne wątpliwości związane z formą i zakresem realizacji nauczania w XXI wieku.

Wszystkie ww. formy mają jedną cechę wspólną – pozwalają na ukończenie kursu, szkolenia, a nawet studiów bez konieczności fizycznej obecności w sali wykładowej.

Dawno, dawno temu szkolenia były realizowane wyłącznie w formule stacjonarnej, to znaczy wyłącznie w bezpośrednim kontakcie trenera z uczestnikami.

Świat pędzi do przodu, a my chcemy wykorzystać czas jak najbardziej produktywnie i nie marnować go na zbędne czynności, a tym samym oszczędzić pieniądze.

Distance learning

Właśnie z tej potrzeby po raz pierwszy około 10 lat temu rozpoczęto wprowadzanie realizacji szkoleń w formule zdalno-stacjonarnej. Wówczas oznaczało to, że trener był obecny w sali wraz z większością uczestników, a tylko kilkoro słuchaczy brało udział z innych miejsc na świecie, korzystając z narzędzi do prowadzenia konferencji np. Webex lub innych wówczas dostępnych. Szkolenie zdalne/online jest całkowicie interaktywne i pozwala na zachowanie pełnego kontaktu z uczestnikami, wymianę doświadczeń, dyskusje, ankiety, quizy, ćwiczenia grupowe i inne techniki stosowane podczas kursów prowadzonych tradycyjną metodą.

Z biegiem czasu firmy dostrzegły duży potencjał w realizacji szkoleń w formule zdalnej (online), gdyż ta forma pozawalała na ograniczenie czasu i kosztów podróży, a tym samym pracownik zamiast przebywać w delegacji mógł wykorzystać ten czas na normalną, codzienną pracę. Dodatkowo można było w łatwy sposób zorganizować szkolenie dla pracowników znajdujących się w najróżniejszych zakątkach kraju a nawet świata. Ograniczenie również kosztów podróży trenera do miejsca prowadzenia szkolenia pozwoliło na dodatkowe oszczędności, co wpłynęło na obniżenie kosztów przeprowadzenia szkolenia. Ostatecznie nazwa szkolenie zdalne (distance learning/d-learning) została przypisana do szkolenia online/na żywo, prowadzonego przez trenera, który znajdował się w innej lokalizacji niż uczestnicy.

Jak wiemy, dziś firmy, które od dawna stosują formę nauczania distance learning (d-learning) bezboleśnie przeszły w tryb pracy zdalnej, gdyż do takiego sposobu komunikacji były już przyzwyczajone.

Live streaming

Live streaming – to forma przekazania w czasie rzeczywistym wykładu prowadzonego na sali szkoleniowej. Uczestnicy oglądają transmisję i mogą lub nie wchodzić w interakcję z prowadzącym. Przeważnie szkolenie w tej formie jest wspierane osobą, która moderuje czat, a także ćwiczenia, quizy, dyskusje prowadzone przez uczestników z prowadzącym szkolenie.

Webinar

Inną formą nauczania jest webinar. Jest to wykład prowadzony online przez trenera, a interakcja z uczestnikami zachodzi poprzez chat, sesje pytań i odpowiedzi czy ankiety. Webinar również pozwala na ograniczenie kosztów logistycznych. Webinar można nagrać i dystrybuować pomiędzy pracownikami, aby w dogodnym czasie zaznajomili się z zagadnieniami omawianymi podczas wykładu.

Webcast i Podcast

Webcasty są podobne do webinaru, czyli są formą wykładu, dyskusji pomiędzy ekspertami. Można je również nagrać i rozpowszechniać do późniejszego zapoznania się. Webcasty nie zakładają żadnej interakcji z prowadzącym.

Podcasty, to forma transmisji już nagranego materiału audio bez video.

E-learning

E-learning to forma pracy własnej uczestnika, który odtwarzając materiał do nauki, podążą za lektorem i przekazywanymi treściami. E-learning powinien zawierać trzy części:

1. ZAPOZNAJ SIĘ z tematem lekcji
2. PRZEĆWICZ to co poznałeś podczas nauki
3. SPRAWDŹ SIĘ, czyli quizy i zadania weryfikujące i oceniające wiedzę.

Uczestnik może przystąpić do nauki w dowolnym momencie oraz przerywać i powracać do treści zgodnie z własnym tempem nauki. Dobrze przygotowany kurs e-learning posiada interaktywne menu oraz linię postępu w nauce, która pozwala uczestnikowi na śledzenie, ile materiału już przerobił i jakie zagadnienia są jeszcze przed nim. Linia postępu ułatwia też nawigacje po kursie. Często dostęp do materiałów/kursu jest ograniczany czasowo, aby zmobilizować pracownika do szybszego nabycia pożądanych przez pracodawcę umiejętności.

E-learning jest budowany w standardzie zapisu SCORM (ang. Sharable Content Object Reference Model).

A co kryje się pod pojęciem blended learning (b-learning)?

Blended learning zakłada połączenie kilku form kształcenia w jeden spójny kurs. Jest to metoda kształcenia mieszana (zintegrowana, hybrydowa), łącząca tradycyjne metody nauki (bezpośredni kontakt z prowadzącym) z aktywnościami prowadzonymi zdalnie. Połączenia metod mogą być różne w zależności od stawianych celów, budżetu, możliwości uczestników oraz pomysłowości realizatorów. Formą blended learning jest np. bootcamp. Metoda ta cechuje się dużą skutecznością, ponieważ pozwala na elastyczny sposób budowania szkolenia z uwzględnieniem celów, tematyki i specyfiki branży oraz grupy uczestników. Zaletą B-learningu jest z pewnością możliwość stosowania zdalnych jak i bezpośrednich form aktywizacji uczniów oraz wspólnej pracy on-line 

Bootcamp

Bootcamp to forma przeważnie krótkiego kursu, ale mogą być i dłuższe emisje, która zakłada pracę własną uczestników wraz ze wsparciem osoby prowadzącej. Można tu połączyć e-learning z webinarem do odtworzenia, spotkaniem online i wsparciem korespondencyjnym czy też w grupach np. na FB. Bootcampy są organizowane dla małej liczby kursantów, którzy tworzą społeczność wzajemnie się inspirującą i wspomagającą.

Inne nazwy ww. metod

W sieci krąży wiele określeń danej formy kształcenia. Oprócz wymienionych powyżej można się spotkać np. z:

• Digital Learning zapewnia dostęp na żądanie do autoryzowanych treści, ćwiczeń wzmacniających i laboratoriów, a także połączenia z ekspertami w danej dziedzinie. Termin połączenia/rozmowy/konsultacji z ekspertem jest ustalany pomiędzy uczestnikiem i prowadzącym.
• Virtual learning – to jest szkolenie online, zdalne z trenerem.
• Self-learning lub self-space – to e-learning, czyli treści do samodzielnej nauki

Uwaga na nieporozumienia!

Często używa się określenie szkolenie online, mimo, że nie zakłada ono w rozumieniu realizatora, interakcji pomiędzy uczestnikiem i trenerem w czasie rzeczywistym a jedynie pracą samodzielną z przekazanym materiałem. Zgodnie z powyższymi definicjami będzie to raczej webinar odtwarzany lub e-learning.

Jak widać z powyższego zestawienia, warto zawsze dopytać realizatora co on rozumie używając takiego czy innego określenia, aby uniknąć nieporozumień i otrzymać produkt zgodny z oczekiwaniami.

Jaka forma szkolenia będzie najskuteczniejsza dla mojej organizacji??

To pytanie CERTES słyszy bardzo często. Niestety nie ma jednoznacznej odpowiedzi czy wybrać szkolenie synchroniczne czy asynchroniczne, gdyż na skuteczność ma wpływ wiele czynników, jak np.:

• zaangażowanie uczestników
• komunikacja w firmie, poprzedzająca rozpoczęcie procesu szkoleniowego (warto zadbać, by pracownicy znali cel, dla jakiego zostali skierowani na szkolenie i czego będzie się od nich oczekiwało po jego zakończeniu)
• program szkolenia
• aspekty organizacyjne
• opieka trenera i osób organizujących z firmy
• dyspozycyjność czasowa uczestników
• dobór metod przekazu wiedzy (quizy, ankiety, interaktywne zadania itp.)
• oraz wiele innych nie ujętych w tym zestawieniu.

Naszym zdaniem, najważniejszy jest sam cel, jaki stawia uczestnikom firma, bo znając cel można dobrać środki przekazu, które doprowadzą do jego realizacji.

---

Przykłady webinarów można obejrzeć na tej stronie.